KİTABU’L-AHKAM

كتاب الأحكام

HÜKÜMLER

Ahkam: Hüküm'ün çoğuludur. Bu kitabda hüküm vermenin usulü, adabı ve şartları gibi bazı önemli yönleri ile hüküm veren hakim ve diğer yetkilileI'le ilgili adab, şartlar ve benzeri durumlar hakkında gelen hadisler rivayet edilmektedir.

Hüküm ve Kada' kelimelerinin manaları aynidir. Bu iki kelime Arab dilinde değişik manalarda kullanılır. Şer-i Şerif'te ise: Devlet yetkilisince verilen ve uyulması mecbüri olan dini karardır. Bu karar, ilgilileri bağlayıcıdır ve dini esaslara dayalıdır. Devlet tarafından yetkili kılınan hakim veya idarecinin verdiği bu karar geçerlidir.

Avnü'l-Mabiid yazarı başka tarifleri de nakletmiştir. Bunlardan birisi şöyledir: Özel veya tüzel kişilere ait muayyen olaylar hakkında Şer'i Şerif'e uygun ve bağlayıcı sözlü veya yazılı karara Kada denilir.

Eş-Şirbini de el-Ikna'da: Kada kelimesi Arab dilinde bir şeyi sağlamlaştırmak, tamamlamak, yerine getirmektir. Şer-i Şerif'te ise iki veya daha fazla hasımlar arasındaki husümeti ve anlaşmazlığı Allah'ın hükmü ile hal ve çözümlemektir, demiştir.

el-Ayni de: Kada, husümetleri halletmektir, demiştir. Yukarda anlatılan şer'i hüküm ve kada'yı veren zata Kadı ve Hakim denilir. Ekseriyetle böyle hükümleri vermekle meşgul olanlara bu ünvanlar verilir. Devletin tevdi ettiği görevlerin çoğu başka konulara yönelik olmakla beraber bazı ihtilafların ve nizaların halli görevini üstlenmiş olan devlet yetkililerinin verdikleri ve Şer-i esaslara uygun hükümler de bu terimin kapsamına dahildir.

1- KUDAT (=KADILAR) IN DURUMLARININ ANLATILDlĞI BAB. Sayfa: 2308 – 2310

2- ZULÜM VE RÜŞVET HAKKINDAKİ ŞİDDETLİ TEHDİD BABI. Sayfa: 2311 – 2313

3- HAKİM İCTİHAD EDER (OLANCA GÜCÜYLE HAKKI ARAR) VE İSABETLİ KARAR VERİR, BABI. Sayfa: 2314 – 2315

4- HAKİM SİNİRLİ BİR HALDE İKEN HÜKÜM ETMEZ, BABI. Sayfa: 2316

5 - HAKİM'İN KARARI HİÇ BİR HARAMI HELAL ETMEZ VE HİÇ BiR HELALİ HARAM ETMEZ, BABI. Sayfa: 2317 – 2318

6- KENDİSİNE AİT OLMAYAN BİR ŞEYİ İDDİA EDİP UĞRAŞAN ADAM (HAKKINDA GELEN HADİSLER) BABI. Sayfa: 2319 – 2320

7- ŞAHİD DAVACI'YA, YEMİN DE DAVALI'YA DÜŞER, BABI. Sayfa: 2321 – 2322

8- BİR MAL KOPARMAK İÇİN YALAN YERE YEMİN EDEN'İN (VEBALİNİ BEYAN EDEN HADiSLER) BABI. Sayfa: 2323 – 2324

9- HAKLARIN (BATILDAN) AYıRD EDİLDİĞİ MAKAMLARDA (EDİLEN) YEMİN BABI. Sayfa: 2325 – 2326

10- EHL-İ KİTAB'A (YANİ HIRİSTİYAN VE YAHUDİLER) ETTİRİLEN YEMİN (ŞEKLİNİN BEYANI) BABI. Sayfa: 2327 – 2328

11- İKİ AYRI ADAM BİR MAL'IN KENDİSİNİN OLDUĞUNU İDDİA EDERLER (YANİ BİRİSİ: BU MAL BENİMDİR, DER. DİĞERİ: HAYIR SENİN DEĞİL BENİMDİR, DER). VE HİÇ BİRİSİNİN ŞAHİDİ YOKTUR, BABI. Sayfa: 2329 – 2330

12- ÇALINMIŞ OLAN BİR MALINI SATIN ALAN KİMSENİN ELİNDE BULAN ADAMlIN HAKKINI BEYAN EDEN HADİS BABI. Sayfa: 2331

13- MAŞİYE (KOYUN, KEÇİ, SIĞIR VE DEVE SÜRÜLERİ) NİN (EKİNLERE VE BENZERLERİNE) VERDİĞİ ZARAR HAKKINDAKİ HÜKÜM BABI. Sayfa: 2332

14- BAŞKASINA AİT BİR ŞEYİ KIRAN HAKKINDAKİ HÜKÜM BABI. Sayfa: 2333 – 2334

15- ADAM KOMŞUSUNUN DUVARıNIN ÜZERİNE AGAÇ KOYABİLİR BABI. Sayfa: 2335 – 2337

16- YOL (GENİŞLİĞİ) MİKTARI HAKKINDA İHTİLAF ETTİKLERİ ZAMAN (VERİLECEK HÜKMÜN BEYANI) BABI. Sayfa: 2338 – 2339

17- KOMŞUSUNA ZARAR VEREN BİR ŞEYİ KENDİ MÜLKÜNDE İNŞA EDEN ADAMIN BABI. Sayfa: 2340 – 2342

18- İKİ ADAM BİR HUSS (SAZLIKTAN YAPILAN KULÜBE) NİN MÜLKİYETİNİ İDDİA EDENLER. BABI. Sayfa: 2343

19- HALAS'1 (SATILAN MALI KURTARMAYI) ŞART KILAN SATICI(NIN SATIŞ AKDİ HÜKMÜNÜN BEYANI) BABI. Sayfa: 2344

20- KUR'A İLE HÜKÜM VERMEK BABI. Sayfa: 2345 – 2348

21- KAİFLER (İZ TAKİBİ UZMANLARI) BABI. Sayfa: 2349 – 2350

22- ÇOCUĞU (BİRİBİRİNDEN AYRILAN) BABA VE ANASINDAN DİLEDİĞİNİ SEÇMEKTE SERBEST BıRAKMAK BABI. Sayfa: 2351 – 2352

23- (İNSANLAR ARASINDA) SULH YAPMAK BABI. Sayfa: 2353

24- (ALIM SATIMDA ALDATILMAKLA) MALINI ZARARA SOKAN KİMSEYİ MALINDA TASARRUF ETMEKTEN MEN ETME BABI. Sayfa: 2354 – 2355

25- HAKİM'İN, MÜFLİSİN MALINA HACİZ KOYUP ALACAKLILAR İÇİN SATMASI BABI. Sayfa: 2356 – 2357

26- MALININ AYNISINI İFLAS ETMİŞ BİR ADAMIN YANINDA BULAN KİMSENİN BABI. Sayfa: 2358 – 2361

27- ŞAHİDLİK ETMESİ TALEB EDİLMEYEN BİR KİMSENİN ŞAHİDLİK ETMESİNİN YASAKLlĞI BABI. Sayfa: 2362 – 2363

28- ADAM'IN GÖRGÜ TANIKLlĞI VARDIR DA İLGİLİ KİŞİ BU DURUMU BİLMEZ, BABI. Sayfa: 2364

29- BORÇLARI ŞAHİDLENDİRMEK BABI. Sayfa: 2365

30- ŞAHİDLİĞİ CAİZ OLMAYANLARIN BABI. Sayfa: 2366 – 2367

31- BİR ŞAHİD VE YEMİN İLE HÜKMETME BABI. Sayfa: 2368 – 2371

32- YALAN ŞAHİDLİK BABI. Sayfa: 2372 – 2373

33- EHL-İ KİTABIN BİRBİRLERİ ALEYHİNDE ŞAHİDLİK ETMELERİ BABI. Sayfa: 2374